شورای انقلاب؛ رکنی خودجوش در بدو انقلاب و آغازی بر پایان استبداد شاهنشاهی
یکی از تصمیمات مبارزان و روحانیون انقلابی به تایید امام خمینی (ره)، تشکیل شورای انقلاب در تاریخ ۲۲ دی ۱۳۵۷، بود. شورایی که ایده‌ی تشکیل آن از آذرماه ۱۳۵۷در جریان سفر شهید آیت‌الله مرتضی مطهری به پاریس و مشورت با بنیانگذار انقلاب به منظور بررسی شرایط تأسیس دولت انتقالی در آن زمان مطرح شد.
در زمانیکه انتظار و امید همه‌ی انقلابیون و مسلمانان ایرانی با تبعیت از خمینی کبیر(ره) برای ایجاد حکومتی اسلامی به اوج می‌رسید، اخبار تازه‌ای از فعالیت‌های مبارزان انقلابی به گوش می‌رسید و ترس و لرزه بیشتری را به تن طاغوتیان می‌انداخت.
یکی از تصمیمات مبارزان و روحانیون انقلابی به تایید امام خمینی (ره) تشکیل شورای انقلاب در تاریخ ۲۲ دی ۱۳۵۷، بود. شورایی که ایده تشکیل آن از آذرماه ۱۳۵۷و در جریان سفر شهید "آیت‌الله مرتضی مطهری" به پاریس و مشورت با بنیانگذار کبیر انقلاب به منظور بررسی شرایط تأسیس دولت انتقالی در آن زمان مطرح شد. این شورا به نوعی در آن سالها اساسی‌ترین رکن قدرت سیاسی و اجرایی امام« قدس سره» محسوب می‌شد.
در واقع نظر تمامی روحانیون و مبارزان انقلابی مبتنی بر ایجاد حکومتی اسلامی با پایه‌های مستحکم بود تا انقلابیونی که سهم به سزایی در تشکیل انقلاب 57 داشتند، بتوانند از این طریق به حکمرانی 2500 ساله شاهنشاهی پایان دهند لذا شهید آیت‌الله مطهری طراح اولیه پیشنهاد تشکیل شورای انقلاب در مراجعت از سفر پاریس، دستور رهبر عظیم‌الشأن انقلاب را مبنی بر تشکیل این شورا را به پایتخت آورد.
بیانات بنیانگذار انقلاب به منظور تشکیل شورای انقلاب اسلامی
امام خمینی(ره) در بخشی از سخنان خود در ۲۲ دی‌ماه ۱۳۵۷ فرمودند: «به موجب حق شرعی و بر اساس رأی اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران که نسبت به اینجانب ابراز شده است، در جهت تحقق اهداف اسلامی ملت، شورایی به نام شورای انقلاب اسلامی، مرکب از افراد با صلاحیت و مسلمان و متعهد و مورد وثوق، موقتاً تعیین شده و شروع به کار خواهند کرد. این شورا موظف به انجام امور معین و مشخصی شده است، از آن جمله ماموریت دارد تا شرایط تأسیس دولت انتقالی را مورد بررسی و مطالعه قرار داده و مقدمات اولیه آن را فراهم سازد.»
آن روزها گرایش به شورا شدید بود و مبارزان انقلابی با توجه به تصوری که از استبداد و حکومت فردی داشتند، مایل به تکرار آن تجربه‌ها نبودند. از این رو شورای انقلاب به عنوان طبیعی‌ترین شکل مدیریت در بدو انقلاب اسلامی به طور خود جوش مطرح و پذیرفته شد و همه‌ی تصمیم‌ها از شورا هدایت می‌شد. حتی برای انجام برخی از کارها، کمیته‌هایی فعالیت داشت که مهمترین آن‌ها، کمیته سوخت و کمیته‌ی اعتصابات بود.
هسته اولیه شورای انقلاب
شورای انقلاب بر محور یک هسته اولیه، متشکل از"آیت‌الله بهشتی"، "آیت‌الله مطهری"، "آیت‌الله موسوی اردبیلی"،"حجت‌الاسلام والمسلمین باهنر" و "آیت‌الله هاشمی رفسنجانی" بود و بر همین اساس در روند فعالیت این شورا به اعضای اولیه اجازه داده بودند که افراد دیگری با اتفاق نظر این پنج نفر اضافه شوند و در جلسات ابتدایی تصمیم بر این شد که حتی‌الامکان ترکیب شورا از اعضای روحانی و غیرروحانی به نسبت مساوی و نزدیک به هم باشد.
قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه 1357 و در روند تکمیلی شورای انقلاب، "آیت‌الله سیدمحمود طالقانی"، "آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای"، "آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی"،"احمد صدر" ،"حاج سیدجوادی"، "مهدی بازرگان"، "یدالله سحابی"، "مصطفی کتیرایی"، "سرلشگر ولی‌الله قرنی"، "سرتیپ علی‌اصغر مسعودی" و "سنجابی"به اتفاق آرا به عضویت شورا انتخاب شدند. و یزدی، بنی‌صدر، قطب‌زاده و حسن حبیبی، چهار نفری بودند که بخش خارجی اعضای شورا را بعد از انقلاب تشکیل دادند.
گام‌های اولیه شورای انقلاب برداشته شد در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، شورای انقلاب، بنا به هدفی که در تشکیل دولت موقت داشت، "مهدی بازرگان" را به عنوان نخست‌وزیر دولت موقت پیشنهاد و امام خمینی(ره) نیز وی را به عنوان رئیس دولت موقت انقلاب منصوب کردند. اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل دولت موقت، "حسن حبیبی"، "عباس شیبانی"، "ابوالحسن بنی‌صدر"، "صادق قطب‌زاده"، "میرحسین موسوی"،" احمد جلالی" و "حبیب‌الله پیمان" نیز به جمع اعضای شورای انقلاب اضافه شدند. روسای شورای انقلاب چه کسانی بودند؟ ریاست شورا در ابتدا برعهده "آیت‌الله مرتضی مطهری" بود اما با شهادت وی در تاریخ یازدهم اردیبهشت ماه ۱۳۵۸، ریاست به آیت‌الله سیدمحمود طالقانی منتقل شد. بعد از رحلت آیت‌الله طالقانی در نوزدهم شهریور ماه ۱۳۵۸ اسامی اعضای شورای انقلاب تا مدتی مخفیانه باقی ماند؛ اما پس از فوت آیت‌الله طالقانی، اعضای شورا رسما معرفی و "آیت‌الله محمد بهشتی"، عهده‌دار سمت دبیری شورای انقلاب شد. تا اینکه پس از انجام انتخابات ریاست‌جمهوری، بنی‌صدر ریاست شورای انقلاب را نیز به عهده گرفت، در واقع شورای انقلاب دست رهبران حزب جمهوری بود. مهمترین فعالیت‌های شورای انقلاب
تصویب اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ملی شدن بانک‌ها، سامان بخشیدن به دادگاه‌های انقلاب، برگزاری همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی، بررسی پیش‌نویس قانون اساسی، تصویب قانون شوراهای محلی، ملی‌شدن صنایع بزرگ، تصویب آیین‌نامه مجلس خبرگان و برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و مجلس از فعالیت های مهم شورای انقاب بود.
بیانیه شورای انقلاب پس از استعفای دولت موقت
به دنبال تسخیر لانه جاسوسی (سفارت آمریکا) در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ از سوی دانشجویان انقلابی کشور، دولت بازرگان فردای آن روز استعفای خود را تسلیم امام خمینی« قدس سره» کرد. پس از آن شورای انقلاب بیانیه مهمی خطاب به ملت صادر کرد و یادآور شد که مصمم است در فرصت محدودی، برگزاری همه‌پرسی درباره قانون اساسی، انتخابات مجلس شورای ملی و ریاست‌جمهوری و... را به انجام برساند و از این پس شورا ترکیب تازه‌ای خواهد داشت.
شاکله‌ی تازه‌ی شورای انقلاب موفق در پر کردن خلاء سیاسی کشور
با ادغام دولت در شورا، اعضای جدید شورا انتخاب شدند و اداره مملکت، بین اعضای شورا تقسیم شد: آیت‌الله خامنه‌ای(دفاع و پاسداران)، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی(وزارت کشور)، شهید باهنر(آموزش و پرورش)، آیت‌الله مهدوی کنی(کمیته انقلاب و دادگستری)، شهید بهشتی(جهاد سازندگی)، بنی‌صدر(وزارت خارجه)، معین‌فر(نفت)، حبیبی(آموزش عالی)، عزت‌الله سحابی(برنامه و بودجه)، میناچی(ارشاد ملی)، شهید قدوسی(دادگاه انقلاب). این افراد فعالیت‌های خود را آغاز کرده و در مدت کوتاهی نسبتا موفق شدند و بر خلأ سیاسی موجود فایق آمدند.
پس از این تغییر و تحولات، همه‌پرسی قانون اساسی در ۱۲ آذر ۱۳۵۸ و متعاقب آن انتخابات ریاست‌جمهوری در بهمن ۱۳۵۸ برگزار و مجلس شورای اسلامی در ۷ خرداد ۱۳۵۹ افتتاح شد.
آخرین اعضای شورای انقلاب
آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله بهشتی، آیت‌الله موسوی اردبیلی، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد باهنر، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، حسن حبیبی، عباس شیبانی، مهدی بازرگان، عزت‌الله سحابی، صادق قطب‌زاده، علی‌اکبر معین‌فر و ابوالحسن بنی‌صدر آخرین اعضای فعال در شورای انقلاب بودند.
پایان مسولیت‌پذیری شورای انقلاب
با شروع کار مجلس و شورای نگهبان و دیگر نهاد‌ها، مسئولیت و ضرورت وجودی شورای انقلاب به پایان رسید. لذا در ۱۲ تیر ۱۳۵۹ آیت‌الله بهشتی اعلام کرد: «مسئولیت شورای انقلاب دو هفته دیگر پایان می‌یابد.»
آخرین جلسه شورای انقلاب به ریاست بازرگان در ۲۶ تیر ۱۳۵۹ برگزار شد و حسن ابراهیم حبیبی سخنگوی شورای انقلاب، در آخرین مصاحبه خود پس از این جلسه اعلام کرد: «امروز با رسمیت یافتن مجلس شورای اسلامی و کامل شدن اعضای شورای نگهبان قانون اساسی، کار شورای انقلاب که تاکنون وظیفه قانون‌گذاری را برعهده داشت نیز به پایان رسید.»
امروز پس از گذشت سی‌و چهار سال از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار حکومت مردمی، قانونی و اسلامی که خواست و مطالبه‌ی ملت ایران بود، شاهد تداوم اجرای برنامه‌ها و اهداف بلند و اصیل انقلاب و برگزاری تمامی انتخابات در برهه‌های مختلف زمانی هستیم.
به غیر از شورای انقلاب در آن سالها که به فرمان مستقیم خمینی کبیر(ره) تشکیل شد، هم‌اکنون انتخابات مختلفی همچون، ریاست‌جمهوری، خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی و شهر و روستا به عنوان ارکان مهم تصمیم‌گیری در کشور برگزار می‌شوند و ملت غیور ایران در فضای سیاسی مبتنی بر دموکراسی به چهره‌ی انقلاب خود جانی تازه می‌دهند.
هم‌اکنون جمهوری اسلامی ایران با استقامت و پایداری مقابل توطئه‌های دشمنان در آستانه برگزاری سی‌و پنجمین سالگرد پیروزی خود است تا در سالی که با خلق "حماسه‌ی سیاسی" گام‌های استواری را به منظور پایداری نظام برداشت، امید دشمنان را با اقدامات سازنده در تمامی عرصه‌ها برای بار دیگر به یأس تبدیل کند.
نظرات شما عزیزان:
|
منوی اصلی
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
نویسنده: 
